بیوگرافی معماران
وقتی از معماری دوران معاصر ایران صحبت می‌شود،چند بنای شاخص در تهران و اطراف آن به ذهن متبادر می‌شود.در همه این عمارت‌ها ویژگی‌های مشترکی وجود دارد و علاقه‌مند بدون تحقیق به این نتیجه اولیه می‌رساند که در دو دهه اول رن معاصر شمسی، یک خرد جمعی در معماری ایران وجود داشته که نتییجه آن عمارت‌هایی باشکوه مانند دبیرستان البرز،ساختمان پست،مدرسه دارالفنون،مسجد امین الدوله،کلیسای ارتدوکس،کارخانه قند ورامین و ورزشگاه امجدیه است. علاقه‌مند بدون تحقیق از تنوع کاربردی و گوناگونی فضاهای هر کدام از این فضاها استنتاج می‌کند که معماران اوایل قرن همگی از یک تفکر منطقی در طراحی و یک شیوه اجرایی تبعیت می‌کردند و نظام هماهنگ مهندسی حاصل این دوران است. اما به مدد مطالعات و پژوهش مهندسان معمار، ویکتور دانیل، بیژن شافعی و سهراب سروشیانی که گروه«معماری دوران تحول در ایران»را پی افکنده اند،کتابی انتشار می‌یابد که به بسیاری از سؤالات ایجاد شده در اذهان کنجکاو دانشجویان معماری پاسخ می‌دهد و خط بطلانی بر افسانه‌سرایی علاقه‌مندان بدون تحقیق در حوزه معماری می‌کشد. کتاب«معماری نیکلای مارکف»به طور دقیق و واضح به ما می‌گوید خرد جمعی آن دوران نتیجه خرد فردی یک معمار است که توانسته هویت روش انطباقی معماری ایران را در دوران تحول زنده نگه دارد. مارکف با پیروی ار سبک شخصی خود و با توجه به مکتب رایج آن عصر،یعنی آرت دکو و هماهنگ با اقلیم و فرهنگ ایرانی، ساختمان‌ها و عمارهایی طراحی و اجرا کرده که می‌توان به آنها حلقه وسط و محکم معماری قدیم و جدید ایران اطلاق کرد. در این مقاله با استناد به مدارک و مطالب مندزرج در کتاب«معماری نیکلای مارکف»،از مجموعه معماری دوران تحول در ایران،سعی می‌شود همراه با معرفی این معمار برجسته به ویژگی‌های آثار او بپردازیم. زندگی‌نامه نیکلای مارکف(1621-6331)از معماران پیشروی آغازقرن اخیر در ایران است.او در رشته معماری و سپس ادبیات فارسی از دانشگاه سنت پترزبورگ فارغ التحصیل شد و به دلیل علاقه به ایران،پس از پایان تحصیلات به‌عنوان افسر روسیه تزاری به این کشور آمد. مارکف پس از انقلاب کبیر روسیه در ایران ماند و این کشور را به عنوان وطن دوم خود برگزید و به حرفه معماری بازگشت. مارکف اولین دفتر کارش را در خیابان استانبول وسپس در خیابان‌های فردوسی و ارباب جمشید دایر کرد و تا وقوع جنگ جهانی دوم فعالیت پر ثمری داشت. در ورای زندگی‌نامه معین مارکف،یک سؤال اساسی جواب مشخصی نمی‌یابد:چرا مارکف به ایران و هنر ایرانی تا بدین حد علاقه‌مند است؟ از اسناد خانوادگی او می‌توان نتیجه گرفت در شهر تفلیس و در خانواده‌ای اعیان و صاحب منصب به دنیا آمده و بعد از پایان تحصیلات متوسطه به دانشگاه سلتنطی سنت پترزبورگ رفته است. ازاین‌رو می‌توان گفت جوانی مارکف در بخشی از جهان ایرانی، یعنی گرجستان سپری شده اما این دلیل کافی است تا پس از اتمام تحصیل هنر و معماری به دانشکده خاورشناسی برود و زبان فارسی فراگیرد؟و یا اینکه بعد از وقوع جنگ جهانی اول و تغییر حکومت روسیه تزاری،کسوت قزاقی خود را ترک کند و در ایران بماند و معماری پیشه کند؟
