نادر اردلان

 

نادر اردلان مقدار زیادی از آگاهی اکولوژیکی خود را در طی همکاری نزدیک با یان مک هارگ که کتاب طراحی با طبیعت را به رشته تحرر در آورده پرورش داده تجربه او با اکولوژی به مدت جهار سال الی پنج سال تجربه هیجان آوری بود که اداره محیط زیست به او و یان مک هارگ ماموریتی برای طراحی پارک محیط زیستی در تهران ماموریت داد از جمله تاثیر گذار ترین معلمان او می توان به  لویی کان اشاره کرد که در سالهای تحصیل او کان برخی از مهمترین کارهایش را می ساخت  نادر اردلان بعد از مدتی با لویی کان کارش را شروع کرد این کان بود که توصیه نامه هایی را با انتشارات دانشگاه شیکا گو نوشت که حس وحدانیت می باید چاپ شود . تفکرات کان د رابره اعتدال و غیر اعتدال خصوصا تا زمانی که به کارش در ایالات متحده و هند و بنگلادش مربوط بود اثر شدید و مهمی در تفکر طراحی نادر اردلان داشت و تاثیر غیر اعتدال بود که او آن را در فرهنگ ایرانی و طی مطالعه اجمالی موسیقی – صنایع -ادبیات – شعر – طراحی باغ- و در نهایت معماری گذشته ایران کشف کرد. محیطهای بسیار گرم و خشک و نیمه مرطوب بود که سر آغاز  اندیشیدن اردلان درباره معماری سازگار با محیط شد . او به زودی نارسایی تحصیلات امریکایی  خود را یاف که برای به عهده گرفتن طراحی مناسب با فرهنگ آماده نساخته بود .

در آن زمان رومن گیرشمن –باستان شناس بزرگ فرانسوی در خرابه های معابد آتش زرتشتیان مشغول حفاری بود و اساسا روی ساختمانها وسایتهای هخامنشیان و ساسانیان کار می کرد نادر اردلان در انتها و در ترسیم پلانهای بعضی از یافتها به گیرشمن کمک کرد . البته بعد ها کمک های شایان نادر اردلان در طراحی موزه هنرهای معاصر تهران به کامران دیبا را نمی توان از خاطر برد .
او هر گز به مطالعه معماری ایران در یک دوره تاریخی مبادرت نکرد او به سرتاسر این چشم انداز علاقهمند بود او از غارهای خطی شمال ایران تا مارلیک (قرن نهم تا هفتم قبل از میلاد )شروع کرد و بقایای خارق العاده ای در اصفهان و کاشان دوره اسلامی رسید و بعد از آن دوره قاجار و به ویژه ساختمانهاییکه مادر بزرگ او در آنها زندگی میکرد و آنجا بزرگ شده بود .
در سالهای ۱۹۷۰ بود که او در دانشگاه تهران تدریس میکرد و در آن سال بود که به فکر راه انداختن چند کنفرانس بین المللی افتاد  او در سال ۱۹۷۰ اولین کنگره بین المللی معماران در ایران و در اصفهانبا کمک چند نفر از دوستانش در حرفه معماری و همکاری وزارت مسکن و شهرسازی ایران شکل گرفت مهمانان این کنفرانس : لویی کان – پال رودولف- باک مینستر فولر – و جمعی از مغزهای عالی  را به مشارکت دعوت کرد موضوع کنفرانس نمایش امکان بالقوه تقابل خلاق بین سنت و تکنولوژی بود اما تلاشهای بی پایان نادر اردلان چهار سال بعد در پرسپولیس هم ادامه داشت و او چنین گردهمایی را در شهر پارسه برپا کرد .


ماندالا در سال ۱۹۷۲ برای انجام سک معماری بر اساس موضوعات و تحقیقاتی که او با آن مرتبط بود شکل گرفت . ماندالا از این رو انتخاب شد که ایده کلمه یکپارچه کردن دوباره اجزا با کل بود اردلان در این رابطه چنین می گوید : جامعه ای را تصور میکردیم که تاریخ افکار و معماری  آن گسسته شده بود و باید دوباره در یک سنتز جدید گذاشته می شد در گسترش این ایده سنتز های هماهنگ سنت و تکنو لوژی هم از طریق انتشارات و هم کار ساختمانی  در حال ایجاد یک همکاری خاصه برای آن زمان بودیم .
در پایان به تلاشهای بی پایان نادر اردلان برای معرفی معماری ایران دست مریزاد می گوییم . آقای اردلان معمار و محقق خستگی ناپذیر مچکریم . معماری ایران امثال نادر اردلان را کم داشته  مهره هایی که  می باید به جستجوی تاریخ ایران و تاریخ معماری ایران می پرداختند  و این گوهر بی مانند را به نسل های بعدی میدادند کم کاری کردند  نسل امروز که نگارنده خود جز این نسل است با معماری پر از چالشی به نام معماری ایران رو به روست . براستی چرا اینگونه ایم؟ مدتهاست که دلخوشی مان چند بنا از  اجدادمان شده . نه معماری امروز آن قوام دیروز را  دارد نه شکوه آن را . ای کاش مهرهایی چون نادر اردلان  پیشتر ها در آسمان معماری ما ظهور پیدا میکردند  و می درخشیدند و درخشیدنشان همچنان ادامه دار بود بعد از نادر اردلان و عبدالحمید اشراق همچنان ستاره ها پر فروغ تر از دیروز سر بر می آوردند .
 

در پایان به تلاشهای بی پایان نادر اردلان برای معرفی معماری ایران دست مریزاد می گوییم . آقای اردلان معمار و محقق خستگی ناپذیر متشکریم . معماری ایران امثال نادر اردلان را کم داشته  مهره هایی که  می باید به جستجوی تاریخ ایران و تاریخ معماری ایران می پرداختند  و این گوهر بی مانند را به نسل های بعدی میدادند کم کاری کردند  نسل امروز که نگارنده خود جز این نسل است با معماری پر از چالشی به نام معماری ایران رو به روست . براستی چرا اینگونه ایم؟ مدتهاست که دلخوشی مان چند بنا از  اجدادمان شده . نه معماری امروز آن قوام دیروز را  دارد نه شکوه آن را . ای کاش مهرهایی چون نادر اردلان  پیشتر ها در آسمان معماری ما ظهور پیدا میکردند  و می درخشیدند و درخشیدنشان همچنان ادامه دار بود بعد از نادر اردلان و عبدالحمید اشراق همچنان ستاره ها پر فروغ تر از دیروز سر بر می آوردند .
همیشه تلاش و مبارزه ای برای رسیدن از تاریکی و سنگینی به سبکی و نور وجود داشته است و معماری شاید نوعی پاسخ به این تلاش باشد یعنی از ماده ای بی جان چیزی را بسازیم که از آن ندای آسمانی برآید.

فعالیت های معماری:
همکار عالیرتبه دفتر مهندسى «عبدالعزیز فرمانفرماییان» ۱۳۴۱
نویسنده کتاب «حس وحدت» (با همکارى لاله بختیار)
سنت صوفى گرى در معمارى ایران، ۱۹۷۲ شیکاگو
صاحب مقاله هاى زیادى درباره معمارى ایرانى واسلامى

آغاز فعالیت هاى حرفه اى اردلان به دهه چهل (۱۳۴۱) مى رسد و به زمانى که به عنوان یکى از «همکاران عالیرتبه» به دفتر عبدالعزیز فرمانفرمائیان مى پیوندد .

همکارى در طرح استادیوم صدهزارنفرى آزادى و مجموعه ورزشى آن،
 مشارکت در طراحى دوبرج سامان (واقع در بلوار کشاورز)  ، 
طراحى ساختمان ادارى گروه صنعتى بهشهر ،
مرکز مطالعات مدیریت هاروارد

از جمله کارهایى است که این معمار در آن دوره بلندمدت انجام مى دهد. او که در ادامه جزو شرکا و مدیران اصلى دفتر فرمانفرمائیان، در دوره «ادغام دفاتر» مهندسین مشاور، به حساب مى آمد بعد از پروژه مرکز مطالعات مدیریت هاروارد و به خاطر یک سرى اختلافات از آن دفتر مهندسى جدا مى شود وبه فعالیت هاى دیگرى مىپردازد

طراحى و اجراى دانشگاه بوعلى سینا همدان

همکارى با «کامران دیبا» در طراحى موزه هنرهاى معاصر

تهران براساس تلفیق معمارى سنتى ایران و مفاهیم فلسفى و با الهام ازبناى سنتى «خانه بروجردى ها»

در بعد از انقلاب طراحى و اجراى پروژه هایى مانند:

اسکله تجارى «الشرق» کویت و...

سنتزهای مفهومی و نمادگرایانه برای نمونه مرکز موسیقی تهران اثر نادر اردلان


دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق (ع)

پلان دانشگاه امام صادق ترکیبی از کنار هم نهادن مدول خاص 8 ضلعی می باشد .که دور تا دور حیاط مرکزی واقع شده است و به این صورت توانسته محیط ارامی را برای دانشگاه به وجود بیاورد.
در هندسه دانشگاه امام صادق ریتم و تکرارو نظم کاملا به چشم میخورد.

هندسه هر یک از مدول ها بر گرفته از شکل هندسی 8 ضلعی است.که قسمتی از یک ضلع و مرکز ان خالی شده است و هر یک از مدول ها دارای تقارن محوری می باشند . در ابتدای ورود به داخل فضا سر دری با فرم خاص نیم دایره فرد را به سمت جلو هدایت می کند. و راهرویی وجود دارد که حس تنگنای را کاملا به فرد القا می کند و در پس این ورودی فضایی گسترده و فراخ به چشم می خورد که به ذهن القا می کند که با ورود به این فضا به مکانی برای کسب علم و معرفت وارد شده است.
فرم نیمدایره که عینا در سقف و سر در هر یک از مدول ها تکرار شده است هماهنگی به وجود می اورد کهذ از پراکندگی ذهن جلوگیری می کند.
فضای سبز در حیاط مرکزی نیز توانسته است یاد اور بهشتی زیبا و دلنواز باشد.


کتاب حس وحدت

نادر اردلان و لاله بختیار نویسندگان کتاب هستند. اردلان یکی از مهندسان معمار ایرانی و بختیار دانش آموخته حقوق، طراحی، ادبیات و تاریخ هنر است. حس وحدت در واقع برآیند دو نوع تفکر و اندیشه است؛ اردلان و بختیار کوشیده اند تا سنت غنی و متنوع ایرانی را در پس شیوه تفکر پر راز و رمز عارفانه ای جای دهند. پرداختن به جزئیات به اندازه کلیات از خصوصیات بارز کتاب است. در این کتاب برای اولین بار بینش های سنت فرهنگی ایرانیان به مخاطبان غربی عرضه شده است. محور اصلی بحث در کتاب، واقعیات برونی و درونی است به این شکل که برای شناخت معماری ایرانی باید نه تنها واقعیت برونی و گذرای آن، بلکه واقعیت درونی و ذاتیاش را جستوجو کرد. نام آشنای لویی کان که در قسمت سپاسنامه آورده شده است، نیز جالب توجه و سندی بر تایید روش ادراک نویسندگان در بررسی موضوع است.

سه بخش شکل شناسی مفاهیم، مفهوم صور سنتی و درجات تحقق شالوده اصلی کتاب را تشکیل می دهند.بخش اول با مصراع زیبای : ما چو نائیم و نوا در ما ز توست، آغاز می شود و با تعریف واژه های شریعت، طریقت و حقیقت ادامه می یابد. نمودار های مختلف و عکسهای گوناگون که در لابه لای مطالب کتاب گنجانده شده اند به فهم دقیق تر و موردی مطالب کمک می کنند.

شاید حس و حدت جزو معدود کتابهایی باشد که به معماری گذشته ایران با دیدی کمّی ننگریسته و اتفاقا تنها، جنبه کیفی فضاها و معماری آنها در آن مورد بررسی قرار گرفته است. تاثیر اندیشه های اسلامی بر معماری ایرانی و همچنین درسهای تصوف بر فضا به خوبی در آن بیان شده است. مفاهیم نمادها و صور سنتی با شیوه ای دلنشین جزئی از کل مباحث را تشکیل می دهند.
کتاب حس وحدت، سنت عرفانی در معماری ایران، هر چند قلمی بالنسبه ثقیل دارد ولی منبعی منحصر به فرد در حوزه عرفان و معماری ایرانی - اسلامی است



دانشنامه ایرانیکا :

بررسی مقاله دانشنامه ایرانیکا که به قلم اقای نادر اردلان درباره معماری دوره پهلوی بعد از جنگ جهانی دوم نوشته شده است اعتراضاتی را در میان معماران ایرانی داخل و خارج کشور برانگیخته است.

نادر اردلان به همراه برخی دیگر مانند فرخ افشار ، نسرین فقیه ، مهوش و همایون عالمی ، کامران دیبا ، و علی اکبر صارمی به طور مشخص به کار در زمینه معماری ایرانی پرداختند . بومی گرایی در دو جبهه تجربی – مانند کامران دیبا – و نظری – در فعالیتهای نسرین فقیه و نادر اردلان – گسترش می یافت .